Ngủ ngáy và những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn có liên quan

Ngủ ngáy (Snoring) thường được coi là một hiện tượng bình thường, xuất hiện khá phổ biến khi ngủ và thậm chí đôi khi còn được tường thuật lại như một câu truyện cười. Tuy nhiên, ngủ ngáy to và thường xuyên không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của một cá nhân và những người xung quanh mà còn có thể là dấu hiệu của chứng ngưng thở khi ngủ – một loại rối loạn giấc ngủ nguy hiểm.

Cùng tìm hiểu thêm những thông tin hữu ích về hiện tượng này, những biện pháp phòng ngừa có hiệu quả và khi nào bạn nên xin ý kiến tư vấn từ chuyên gia hoặc bác sỹ.

Khi một người đi vào giấc ngủ, các mô mềm ở vòm họng (đặc biệt là vòm khẩu cái mềm) trở nên thư giãn và sẽ thu hẹp một phần đường thở. Sự chuyển động của luồng không khí khi hô hấp khiến các mô ở khu vực này rung lên hoặc đập mạnh, phát ra những âm thanh đặc trưng khi ngáy. Tình trạng này khá phổ biến, xảy ra ở khoảng 57% nam giới và 40% nữ giới; tỷ lệ mắc tăng theo tuổi tác.^[1-5] 

Bất kỳ yếu tố nào khiến các mô ở vòm họng bị thư giãn quá mức hoặc gây cản trở và thu hẹp đường thở đều làm gia tăng nguy cơ ngáy, có thể kể đến như:^[1-5]

Ngoài tiếng ồn đặc trưng phát ra thì một vài dấu hiệu khác cũng có thể xuất hiện tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân và hậu quả của chứng ngáy:

Những dấu hiệu này cũng sẽ phần nào giúp bạn nhận biết được mình có ngủ ngáy hay không trong trường hợp bạn ngủ một mình.

Theo các chuyên gia, có ba cấp độ ngủ ngáy với mức độ nguy hiểm tăng dần:^[1,6]

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (Obstructive Sleep Apnea: OSA) là tình trạng đường thở bị tắc nghẽn và khiến một người thường xuyên ngừng thở trong thời gian ngắn khi ngủ. Đây là một chứng rối loạn giấc ngủ nguy hiểm với dấu hiệu đặc trưng là ngáy to, thường xuyên và phát ra âm thanh như thể một người đang bị ngạt thở, khịt mũi hoặc thở hổn hển.^[4-7]

Hội chứng có tác động rất tiêu cực đến giấc ngủ và sức khỏe tổng thể của một người. OSA có liên quan đến tình trạng buồn ngủ quá mức vào ban ngày và các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác bao gồm: các vấn đề về tim mạch, béo phì, tiểu đường, đột quỵ, trầm cảm…

Không phải tất cả những người ngáy đều mắc OSA. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn không gặp phải những cơn ngừng thở thì ngáy vẫn có thể là một vấn đề đối với bạn cũng như những người xung quanh:^[4]

Khoảng một phần ba phụ nữ mang thai bắt đầu ngáy lần đầu tiên trong 3 tháng giữa thai kỳ.^[4] Tăng cân và nghẹt mũi khiến họ bắt đầu ngủ ngáy.^[9]

Đặc biệt trong 3 tháng cuối thai kỳ khi thai nhi ngày càng lớn, hội chứng ngừng thở khi ngủ và ngủ ngáy thường phát triển trầm trọng hơn, làm gia tăng nguy cơ tăng huyết áp, tiền sản giật, đái tháo đường…Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn có tác động tiêu cực đến sự tăng trưởng và phát triển của em bé.^{[8, 9]}

Một nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc đại học Michigan (Hoa Kỳ) cho thấy, khoảng 70% thai phụ ngủ ngáy có nguy cơ sinh con nhỏ hơn so với những người ngủ không ngáy do thai nhi có nhiều khả năng bị thiếu ôxy.^[10]

Chính vì vậy, các bà mẹ đang mang thai cần tham vấn ngay ý kiến của bác sỹ khi phát hiện những bất thường khi ngủ bao gồm cả ngủ ngáy. Trong hầu hết các trường hợp, chứng ngáy và huyết áp cao liên quan sẽ biến mất ngay sau khi sinh.^[4]

Ngủ ngáy cũng có thể là một vấn đề ở trẻ em. Khoảng 10-15% trẻ thường xuyên ngáy và 2% bị ngưng thở khi ngủ.^{[4, 11]} Có một vài nguyên nhân gây ra tình trạng này, có thể kể đến như:^{[11, 12]}

Ngủ ngáy và ngừng thở khi ngủ có tác động rất tiêu cực đến sự phát triển của trẻ cả về thể chất lẫn trí tuệ:^{[4, 12]}

Chính vì vậy, các bậc phụ huynh cần đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt nếu thường xuyên thấy trẻ ngáy to và có những cơn ngừng thở ngắn khi ngủ.

Theo các chuyên gia, để khắc phục tình trạng ngáy, một số thay đổi về thói quen và lối sống tại nhà sau đây có thể giúp ích:^{[1, 4, 5]}

Đừng chần chừ tìm kiếm sự trợ giúp của các chuyên gia và bác sỹ khi ngáy ngủ khiến bạn gặp phải những vấn đề sau:

Nội dung tham khảo được lấy từ các nguồn uy tín như: sách, các trang web của chính phủ (.gov), các cơ sở dữ liệu về khoa học (PubMed, Uptodate…) và các trang tin điện tử chính thống.