Parasomnias và những thông tin mà bạn cần biết

Parasomnias
So 1

Parasomnias là gì?

Parasomnias (tạm dịch là bệnh mất ngủ giả) là một thuật ngữ chung dùng để mô tả một nhóm các rối loạn giấc ngủ mà ở đó những sự kiện hoặc trải nghiệm thể chất không mong muốn xảy ra khi người bệnh bước vào giấc ngủ, đang ngủ hoặc thức dậy sau giấc ngủ.[1-5]

So 2

Phân loại

Parasomnias xảy ra trong giai đoạn giấc ngủ NREM

Mộng du
  • Confusional arousals (tạm dịch là những kích thích nhầm lẫn khi ngủ dậy): người ngủ có thể bị mất phương hướng, bối rối khi bị đánh thức một phần khỏi giấc ngủ. Họ có thể ngồi dậy và nhìn xung quanh nhưng không rời khỏi giường.
  • Mộng du (Sleepwalking/ Somnambulism) xảy ra khi một người rời khỏi giường trọng trạng thái nửa tỉnh nửa mê. Họ vẫn có nhận thức hoặc phản ứng với môi trường xung quanh nhưng ở mức độ rất hạn chế.
  • Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng (Night terrors/ Sleep terrors) khiến một người thể hiện sự sợ hãi tột độ, khóc, la hét hoặc tạo ra những âm thanh vô nghĩa trong giấc ngủ. Trong giai đoạn này, họ rất khó bị đánh thức. Hiện tượng này khác với ác mộng và có thể dẫn đến mộng du.
  • Chứng miên dâm (Sexsomnia) đặc trưng bởi các hành vi tình dục trong khi ngủ. Hành vi này có thể gây ra những hậu quả không mong muốn.
  • …

Parasomnias xảy ra trong giai đoạn giấc ngủ REM

Bóng đè
  • Bóng đè (Sleep paralysis)
  • Rối loạn hành vi giấc ngủ REM (REM Sleep Behavior Disorder) .
  • …

Parasomnias xảy ra trong giai đoạn chuyển tiếp giữa ngủ và thức

Và cũng có thể xảy ra trong cả giai đoạn giấc ngủ REM và NREM:

Ảo giác
  • Hội chứng đầu phát nổ (Exploding Head Syndrome) đặc trưng bởi tiếng động lớn, đột ngột, cảm giác như có một vụ nổ dữ dội xảy ra bên trong đầu khi một người đang ngủ hoặc thức dậy. Hội chứng này không khiến cho người bệnh phải trải qua bất kỳ nỗi đau nào về thể chất nhưng có thể khiến họ có cảm giác hồi hộp, sợ hãi và lo lắng kéo dài.
  • Ảo giác khi ngủ (Sleep-related hallucinations) khiến người bệnh thường xuyên trải nghiệm những ảo giác xảy ra khi bắt đầu ngủ hoặc sau khi thức dậy từ giấc ngủ. Những ảo giác này chủ yếu có bản chất là hình ảnh, nhưng cũng có thể liên quan đến các yếu tố thính giác, xúc giác, vị giác hoặc động học. Trong những trường hợp cực đoan, người ngủ có thể rời khỏi giường để cố gắng thoát khỏi những gì họ đang trải qua.
  • Đái dầm (Sleep enuresis/ Bedwetting) là tình trạng đi tiểu không tự chủ khi ngủ, xảy ra khá phổ biến ở trẻ nhỏ. 
  • …

Nhìn chung, hầu hết các chứng rối loạn này, chẳng hạn như: mộng du, giấc ngủ kinh hoàng, đái dầm…thường gặp hơn ở trẻ em và có xu hướng tự hết khi trẻ trưởng thành. Những người bị thiếu ngủ cũng có thể bị mộng du hoặc bóng đè. 

Phương pháp điều trị tốt nhất cho các chứng parasomnias phụ thuộc vào tình trạng bệnh, tuổi tác và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Chính vì vậy, đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp của các chuyên gia và bác sỹ nếu bạn gặp phải bất kỳ vấn đề nào về giấc ngủ như đã nêu ở trên.

Nguồn tham khảo

+ 05 nguồn

Nội dung tham khảo được lấy từ các nguồn uy tín như: sách, các trang web của chính phủ (.gov), các cơ sở dữ liệu về khoa học (PubMed, Uptodate…) và các trang tin điện tử chính thống.

[1] National Heart, Lung, and Blood Institute (U.S. Department of Health and Human Services – National Institutes of Health), Your Guide to Healthy Sleep. USA: NIH Publication No. 11-5271, 2011.

[2] Richard J. Schwab. 05/2022. Parasomnias. Merck Manual Consumer Version. Truy cập vào 29/4/2024, từ https://www.merckmanuals.com/home/brain,-spinal-cord,-and-nerve-disorders/sleep-disorders/parasomnias?query=parasomnias

[3] American Academy of Sleep Medicine. “Parasomnias”. Aasm.org. Truy cập vào 20/4/2024, từ https://aasm.org/wp-content/uploads/2022/05/ICSD-3-TR-Parasomnias-Draft.pdf

[4] Kamron A. Fariba; Prasanna Tadi. 17/7/2023. Parasomnias. In StatPearls. StatPearls Publishing. Truy cập vào 20/4/2024, từ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560524/

[5] Leeba Rezaie, Aaron D Fobian, William Vaughn McCall, Habibolah Khazaie. 06/01/2018. Paradoxical insomnia and subjective-objective sleep discrepancy: A review. National Library of Medicine. Truy cập vào 02/4/2024, từ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6292246/

Chia sẻ bài viết

Bài viết có liên quan