Rối loạn nhịp sinh học ngủ-thức và những thông tin cần biết

Rối loạn nhịp sinh học ngủ-thức (Circadian Rhythm Sleep-Wake Disorders) là một nhóm các rối loạn giấc ngủ khiến nhịp sinh học của một người bị gián đoạn hoặc không đồng bộ với môi trường xung quanh và tác động tiêu cực đến giấc ngủ của họ.^[1-6]

Cụ thể hơn, cơ thể cố gắng điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức theo các tín hiệu từ môi trường, chẳng hạn như: ánh sáng, lịch trình ăn uống và hoạt động thể chất…Khi chu kỳ ngủ-thức của một người bị gián đoạn và không đồng bộ với môi trường xung quanh, họ thường đi ngủ hoặc thức dậy vào những thời điểm không mong muốn. Điều này khiến chất lượng giấc ngủ của họ bị suy giảm và gây ra nhiều tác hại.

Có 6 loại rối loạn nhịp sinh học ngủ-thức:^{[1, 3, 5, 6]}

Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào loại rối loạn và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Nhìn chung, gồm các triệu chứng sau:^{[1, 5]}

Như đã đề cập, rối loạn nhịp sinh học ngủ-thức xảy ra khi chu kỳ ngủ-thức không đồng bộ với môi trường xung quanh. Có nhiều yếu tố, cả bên trong lẫn bên ngoài, có thể khiến bạn gặp phải các vấn đề về giấc ngủ và làm tăng nguy cơ mắc phải tình trạng này:^{[1, 3, 5]}

Nhìn chung, các phương pháp điều trị đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng, duy trì các khuyến nghị về vệ sinh giấc ngủ và hướng đến mục đích thiết lập lại nhịp điệu ngủ-thức của bạn sao cho phù hợp với môi trường xung quanh. Phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của chứng rối loạn mà bác sỹ sẽ kết hợp áp dụng thêm các phương pháp điều trị khác nhau, bao gồm:^{[1, 3, 5]}

Bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp ánh sáng (Light therapy) để điều trị một số loại rối loạn nhịp sinh học ngủ-thức. Với phương pháp này, người bệnh sẽ sắp xếp thời gian mỗi ngày để ngồi trước một hộp đèn (Light box), nơi tạo ra ánh sáng rực rỡ tương tự như ánh sáng mặt trời. Liệu pháp này có thể giúp điều chỉnh lượng melatonin mà cơ thể tạo ra để thiết lập lại chu kỳ ngủ-thức:

Bổ sung melatonin là một phương pháp điều trị phổ biến khác. Thời gian sử dụng và liều lượng melatonin phù hợp sẽ được bác sỹ chỉ định phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của chứng rối loạn. Melatonin có thể được bác sỹ khuyên dùng để điều trị DSWPD, ISWRD, N24SWD…

Bên cạnh đó, các bác sỹ cũng có thể kê thêm một số loại thuốc đặc trị khác tùy vào những trường hợp cụ thể, ví dụ như: thuốc giúp tăng cường sự tỉnh táo, thuốc giúp dễ ngủ…

Tùy thuộc vào các giai đoạn cuộc sống hoặc công việc mà các chuyên gia đã bổ sung thêm một số biện pháp giúp hạn chế nguy cơ một người bị rối loạn nhịp sinh học ngủ-thức:

Nếu đã được chẩn đoán mắc phải các chứng rối loạn nhịp sinh học ngủ-thức, người bệnh cần chú ý theo dõi và tuân theo chương trình điều trị của bác sỹ. Những tác động tiêu cực của các chứng rối loạn này đến giấc ngủ có thể gây ra nhiều tác hại và khiến cuộc sống của một người bị đảo lộn. 

Hãy trân trọng giấc ngủ và đừng chần chừ tìm kiếm sự trợ giúp của các chuyên gia và bác sỹ nếu những vấn đề về giấc ngủ đang khiến cuộc sống của bạn gặp nhiều khó khăn.

Nội dung tham khảo được lấy từ các nguồn uy tín như: sách, các trang web của chính phủ (.gov), các cơ sở dữ liệu về khoa học (PubMed, Uptodate…) và các trang tin điện tử chính thống.